E-Passport Launch: तुमचा परदेश प्रवासाचा अनुभव आता कायमचा बदलणार आहे. भारत सरकारने अखेर देशभरात बहुप्रतिक्षित ई-पासपोर्ट (e-Passport) सुविधा सुरू केली आहे. हा काही सामान्य पासपोर्ट नाही, तर तुमच्या पारंपरिक पासपोर्टचा एक स्मार्ट आणि सुपर-सिक्योर डिजिटल अवतार आहे.
चला तर मग, या नव्या ‘चिपवाल्या’ पासपोर्टबद्दल सोप्या भाषेत सर्व काही जाणून घेऊया.
काय आहे हे नवीन ई-पासपोर्ट? (What is this New e-Passport?)
तुम्ही विचार करत असाल की हा ई-पासपोर्ट जुन्या पासपोर्टपेक्षा वेगळा कसा? तर फरक अगदी स्पष्ट आहे! याच्या कव्हरवर एक सोनेरी रंगाचा छोटासा लोगो आहे, जो एका चिपचे प्रतीक आहे. हीच आहे या पासपोर्टची खरी जादू!
या इलेक्ट्रॉनिक चिपमध्ये तुमची सर्व वैयक्तिक माहिती, जसे की नाव, पत्ता, फोटो, आणि विशेष म्हणजे तुमचे बायोमेट्रिक डिटेल्स (बोटांचे ठसे, डोळ्यांचे स्कॅन) अत्यंत सुरक्षितपणे स्टोअर केलेले असतात.
हे पासपोर्ट आंतरराष्ट्रीय नागरी उड्डाण संस्थेच्या (ICAO) मानकांनुसार बनवले गेले असून, यात पब्लिक की इन्फ्रास्ट्रक्चर (PKI) नावाचे जबरदस्त सुरक्षा तंत्रज्ञान वापरले आहे.
सोप्या भाषेत सांगायचे तर, यामुळे तुमचा पासपोर्ट कोणीही कॉपी करू शकत नाही किंवा त्याचा गैरवापर करणे जवळजवळ अशक्य आहे. महाराष्ट्रातील नाशिकच्या इंडियन सिक्युरिटी प्रेसने तब्बल ४.५ कोटींपेक्षा जास्त ई-पासपोर्ट तयार करून एक मोठा टप्पा गाठला आहे.
ई-पासपोर्टचे जबरदस्त फायदे! ( Benefits of e-Passport!)
या नव्या पासपोर्टमुळे फक्त सुरक्षाच नाही, तर तुमचा वेळही वाचणार आहे.
- नो मोर लाँग क्यू (No More Long Queues): एअरपोर्टवर इमिग्रेशनच्या लांबच लांब रांगा आता विसरून जा! चिप स्कॅन होताच तुमचे व्हेरिफिकेशन काही सेकंदात पूर्ण होईल.
- फुलप्रूफ सुरक्षा (Foolproof Security): या पासपोर्टसोबत छेडछाड किंवा बनावटगिरीला आता पूर्णविराम मिळेल.
- ग्लोबल हिरो (Global Hero): हा पासपोर्ट जगभरात कुठेही सहज स्वीकारला जाईल, ज्यामुळे तुमचा प्रवास अधिक सोपा होईल.
- डिजिटल ओळख (Digital Identity): भविष्यात तुम्ही याचा वापर डिजिटल ओळखपत्र म्हणूनही करू शकाल.
- पर्यावरणाचा मित्र (Eco-Friendly): हळूहळू कागदी कामाला फाटा देऊन आपण पेपरलेस भविष्याकडे वाटचाल करू.
‘या’ कागदपत्रांची गरज लागेल ( Documents Required For E-Passport)
आता तुमच्या मनात प्रश्न आला असेल की, या हाय-टेक पासपोर्टसाठी कागदपत्रेही हाय-टेक लागतील का? तर उत्तर आहे, नाही! सामान्य पासपोर्टसाठी लागणारीच कागदपत्रे तुम्हाला ई-पासपोर्टसाठीही जमा करायची आहेत.
- पत्त्याचा पुरावा: वीज बिल, बँक पासबुक, मतदार ओळखपत्र.
- जन्मतारखेचा पुरावा: जन्म दाखला किंवा १०वीची मार्कशीट.
- ओळखपत्र: आधार कार्ड किंवा मतदार ओळखपत्र.
- शैक्षणिक पुरावा: शाळा-कॉलेजची प्रमाणपत्रे.
- जुना पासपोर्ट: जर तुम्ही पासपोर्ट रिन्यू करत असाल तर.
एक महत्त्वाची टीप: अर्ज करताना या सर्व कागदपत्रांच्या मूळ (Original) आणि झेरॉक्स (Photocopy) प्रती सोबत ठेवा.
अर्ज कसा करायचा? सोपी प्रक्रिया (How to Apply For E-Passport)
ई-पासपोर्ट मिळवण्याची प्रक्रिया खूप सोपी आणि ऑनलाइन आहे.
- सर्वात आधी पासपोर्ट सेवा पोर्टलवर (passportindia.gov.in) जाऊन लॉगिन करा किंवा नवीन खाते तयार करा.
- ‘Apply for Fresh Passport/Re-issue of Passport’ या पर्यायावर क्लिक करून ऑनलाइन अर्ज भरा.
- तुमच्या जवळचे पासपोर्ट सेवा केंद्र (PSK) किंवा पोस्ट ऑफिस पासपोर्ट सेवा केंद्र (POPSK) निवडा.
- ठरलेली फी ऑनलाइन भरा.
- तुमच्या सोयीनुसार अपॉइंटमेंटची वेळ निवडा आणि त्या दिवशी, त्या वेळेत निवडलेल्या केंद्रावर जाऊन कागदपत्रे जमा करा.
थोडक्यात, सरकारने उचललेले हे पाऊल भारताला डिजिटल युगात एक नवी ओळख देणारे आहे. त्यामुळे पुढच्या वेळी परदेश प्रवासाची योजना आखाल, तेव्हा या नव्या, स्मार्ट आणि सुरक्षित ई-पासपोर्टसाठी नक्की अर्ज करा!
योगेश कोल्हे हे व्यवसाय, शेअर बाजार, सरकारी योजना आणि महाराष्ट्रातील घडामोडी या विषयांवर लेखन करणारे एक उत्साही लेखक आहेत. ते वाचकांना सोप्या व स्पष्ट भाषेत उपयुक्त, माहितीपूर्ण आणि अद्ययावत लेख उपलब्ध करून देतात.
